Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ετοιμάζεται να ψηφίσει το τελικό κείμενο για την οδηγία “Πνευματικής Ιδιοκτησίας”. Μέσα σε αυτή την οδηγία υπάρχουν δύο άρθρα που αν εγκριθούν θα αλλάξουν δραματικά τον χαρακτήρα του Internet, προς το χειρότερο.
Θα αλλάξει όχι μόνο ο τρόπος με το οποίο οι άνθρωποι το χρησιμοποιούν ως πλατφόρμα έκφρασης λόγου, αλλά θα επηρεάσει αρνητικά ακόμα και τους ίδιους τους δημιουργούς, που υποτίθεται προσπαθεί να προστατέψει.
Η εξέλιξη αυτή έχει προκαλέσει σωρεία αντιδράσεων από τους Ευρωπαίους πολίτες, καθώς θεωρούν πως οι μηχανισμοί ελέγχου που εισάγονται για την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας θίγουν την ελευθερία της έκφρασης και οδηγούν σε λογοκρισία.
«Το βασικό ζήτημα είναι πως τα φίλτρα περιεχομένου δεν έχουν εισαχθεί γιατί δεν είναι έτοιμα. Οι ειδικοί γνωρίζουν περισσότερα και αρκετοί είναι εκείνοι που έχουν προειδοποιήσει πως δεν θα λειτουργήσουν τα πάντα όπως έχει σχεδιαστεί», ανέφερε ένας διαδηλωτής που τάσσεται κατά της ευρωπαϊκής οδηγίας. Από την πλευρά τους οι δημιουργοί ισχυρίζονται πως πρέπει η δουλειά τους να αναγνωρίζεται και να αμείβεται αναλόγως. «Η οδηγία θα μου δώσει δικαίωμα πληρωμής, δικαίωμα κατοχύρωση και δικαίωμα ενημέρωσης. Αυτό σαφώς και θα κάνει τα πράγματα καλύτερα για εμένα».
Η Οδηγία εισάγεται στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου την Τρίτη. Εάν εγκριθεί εντός των επομένων δύο ετών να ενσωματωθεί στην νομοθεσία των κρατών μελών. Οι χιλιάδες κόσμου που αντιδρούν έχουν ξεκινήσει ήδη καμπάνια ενημέρωσης των ευρωβουλευτών. Πολλοί εξ αυτών θα υπερψηφίσουν είτε από άγνοια είτε από κακή πληροφόρηση. Για αυτό και καλούν τους ενδιαφερόμενους να επισκεφτούν το saveyourinternet, όπου υπάρχουν σχετικά στοιχεία επικοινωνίας. Με κόκκινο χρώμα είναι οι ευρωβουλευτές που έχουν ταχθεί υπέρ της οδηγίας στο παρελθόν.
Παρακάτω είναι μια συνοπτική περίληψη των καταστροφικών συνεπειών, που θα γίνουν πραγματικότητα αν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υπερψηφίσει την οδηγία.
Άρθρο 13: Φίλτρα περιεχομένου (Upload filters)
- Τα εμπορικά sites και εφαρμογές, όπου χρήστες αναρτούν περιεχόμενο, πρέπει να καταβάλουν κάθε προσπάθεια ώστε να έχουν αγοράσει εκ των προτέρων τις απαραίτητες άδειες για οτιδήποτε μπορεί να αναρτήσουν οι χρήστες τους. Αυτό πρακτικά σημαίνει το σύνολο της ανθρώπινης δημιουργίας που διέπεται από περιορισμούς πνευματικής ιδιοκτησίας. Είναι προφανές πως κάτι τέτοιο είναι αδύνατο να εφαρμοστεί τόσο τεχνικά, όσο και οικονομικά. Ειδικά για μικρές πλατφόρμες και υπηρεσίες.
- Επιπρόσθετα, τα περισσότερα sites θα πρέπει να κάνουν ό,τι είναι δυνατόν ώστε να αποτρέψουν την ανάρτηση περιεχομένου απ’ τους χρήστες τους, για το οποίο δεν έχουν την άδεια του δημιουργού. Δεν θα έχουν άλλη επιλογή απ’ το να εφαρμόσουν φίλτρα περιεχομένου, τα οποία είναι ακριβά και αναποτελεσματικά.
- Σε περίπτωση που ένα δικαστήριο κρίνει πως τα φίλτρα δεν είναι επαρκώς αυστηρά, τα sites θα είναι νομικά υπόλογα για τις παραβάσεις, σαν να τις έχουν διαπράξει τα ίδια. Αυτή η νομική απειλή θα οδηγήσει αρκετές υπηρεσίες να υπερβάλουν στην εφαρμογή των φίλτρων ώστε να παραμείνουν ασφαλή από διώξεις. Γεγονός που απειλεί την ελευθερία του λόγου στο διαδίκτυο.
- Το περιεχόμενο που θα αναρτούμε online δεν είναι πλέον άμεσα διαθέσιμο, σε πολλές περιπτώσεις, καθώς θα πρέπει πρώτα να εγκριθεί απ’ τα παραπάνω φίλτρα.
- Αρκετές απ’ τις υπηρεσίες που χρησιμοποιούμε σήμερα θα σταματήσουν να λειτουργούν εντός της ΕΕ, υπό το φόβο διώξεων για παράβαση της οδηγίας ή για τη μη-αυστηρή εφαρμογή της.
- Τα φίλτρα περιεχομένου θα βλάψουν και τους δημιουργούς. Διασκευές, reviews, memes και άλλες κατηγορίες περιεχομένου που βασίζονται σε copoyrighted υλικό θα μπλοκάρεται απ’ τα φίλτρα.
- Θα είσαι ένοχος μέχρι να αποδείξεις το αντίθετο. Ακόμα κι αν το περιεχόμενό σου ανήκει, θα φέρεις το βάρος της απόδειξης όταν τα φίλτρα θα το μαρκάρουν λανθασμένα ως παράβαση πνευματικής ιδιοκτησίας.
- Θα επωφεληθούν οι μεγάλοι παίχτες της αγοράς, καθώς είναι οι μόνοι που μπορούν να αντέξουν οικονομικά την εφαρμογή της οδηγίας.
- Τελικώς λιγότερες νέες και καινοτόμες υπηρεσίες θα ξεκινούν εντός της ΕΕ, γιατί το κόστος εκκίνησης θα είναι δυσβάσταχτο.
Άρθρο 11: Φόρος συνδέσμων (Link tax)
- Η αναπαραγωγή ειδήσεων με παραπάνω από μία λέξη ή περισσότερο από μια πολύ σύντομη περιγραφή, θα απαιτεί σχετική άδεια. Αυτό πιθανότατα θα καλύψει και τις περιλήψεις (snippets) ειδήσεων που χρησιμοποιούνται κατά κόρον. Υπάρχει αρκετή ασάφεια ως προς το τι σημαίνει το “σύντομη περιγραφή”, αλλά υπάρχει ο κίνδυνος να καταστεί νομικά επικίνδυνη η χρήση περιλήψεων με συνδέσμους.
- Δεν υπάρχουν εξαιρέσεις. Η οδηγία περιλαμβάνει ακόμα και ατομικές υπηρεσίες, μικρές ή μη-κερδοσκοπικές εταιρείες, blogs.
- Πολλοί θεωρούν πως η οδηγία θα δημιουργήσει έσοδα για τους ειδησεογραφικούς οργανισμούς από μεγάλες υπηρεσίες (πχ. Google News), που χρησιμοποιούν περιλήψεις άρθρων. Στην πράξη όμως, θα πλήξει τους μικρούς παίχτες (πχ. blogs) και οι μεγάλες υπηρεσίες πιθανότατα θα αναστείλουν τη λειτουργία τους στην ΕΕ αφαιρώντας απ’ τα ειδησιογραφικά sites ακόμα και αυτή την κίνηση απ’ τους συνδέσμους προς τα άρθρα τους.
- Τελικώς η εφαρμογή της οδηγίας θα περιορίσει τη ροή της πληροφορίας και της ενημέρωσης.
«Όχι στους μηχανισμούς ελέγχου του διαδικτύου που θεσπίζει η Οδηγία για το Copyright»
Τροπολογία για τη διαγραφή του άρθρου 13 για τα φίλτρα αναφόρτωσης, της Οδηγίας για το Copyright κατέθεσε ο ευρωβουλευτής της Λαϊκής Ενότητας, Νίκος Χουντής, η ανεξάρτητη ευρωβουλευτής, Σοφία Σακοράφα και ευρωβουλευτές της Αριστεράς, λίγες ημέρες πριν την ψήφιση της επίμαχης οδηγίας από την ευρωβουλή, την προσεχή Τρίτη, την ώρα που αυξάνονται οι αντιδράσεις για την επίμαχη οδηγία και τις απειλές στην ελευθερία της έκφρασης που αυτή συνιστά.
Την Τρίτη, 26 Μαρτίου, θα εισαχθεί στην ολομέλεια του ευρωκοινοβουλίου η Οδηγία για τα Δικαιώματα Πνευματικής Ιδιοκτησίας στην Ψηφιακή Ενιαία Αγορά (Copyright Directive), για να λάβει την ψήφο των ευρωβουλευτών. Εάν εγκριθεί, εντός των επόμενων 24 μηνών θα πρέπει να έχει υιοθετηθεί στις νομοθεσίες των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Σημειώνεται πως παρότι η εν λόγω οδηγία συνάντησε μέχρι σήμερα σθεναρές αντιδράσεις από πλήθος μικρών ευρωπαϊκών επιχειρήσεων τεχνολογίας, κολοσσών της ευρωπαϊκής βιομηχανίας της ψυχαγωγίας, ομάδων καλλιτεχνών, τεχνικών εμπειρογνωμώνων και εμπειρογνωμόνων ανθρωπίνων δικαιωμάτων, από τον τρίλογο, τη συζήτηση μεταξύ Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Ευρωπαϊκής Επιτροπής και Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, προέκυψε η χειρότερη εκδοχή των προτάσεων αυτών. Το μεγαλύτερο πρόβλημα της οδηγίας εντοπίζεται σε δύο άρθρα, το άρθρο 15 (πρ. 11) και το άρθρο 17 (πρ. 17), που στοχεύουν ευθέως στην ελευθερία και την ουδετερότητα του διαδικτύου. Τα δύο άρθρα αποσυναρμολογούν το διαδίκτυο όπως το γνωρίζαμε, περιορίζοντας σημαντικά θεμελιώδη δικαιώματα όπως το κράτος δικαίου και η δικαιοσύνη, ενισχύουν τους ισχυρούς και δημιουργώντας νομικό χάος.
Οι ευρωβουλευτές της Αριστεράς (GUE/NGL) κατέθεσαν την περασμένη Τετάρτη σειρά τροπολογιών για την βελτίωση των διατάξεων της οδηγίας, για την οποία η ευρβουλευτές θα ψηφίσουν την προσεχή Τρίτη. Μεταξύ αυτών, η πρότασή τους για το άρθρο 13 (που έχει πλέον μετονομαστεί σε άρθρο 17) είναι η παντελής διαγραφή του. Την εν λόγω τροπολογία υπογράφουν, μεταξύ άλλων, η Σοφία Σακοράφα, ο Νίκος Χουντής και η Κωνσταντίνα Κούνεβα από τη μεριά των Ελλήνων ευρωβουλευτών, ενώ αξίζει να σημειωθεί πως Δημήτρης Παπαδημούλης και Στέλιος Κούλογλου δεν συνυπογράφουν, καθώς ούτε και ο Κώστας Χρυσόγονος, που επίσης ανήκουν στην ευρωομάδα της Αριστεράς.
«Πρόκειται για ένα άρθρο του οποίου ο σκοπός, αν και φαίνεται να είναι η προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων θα δημιουργήσει μια μηχανή λογοκρισίας που θα περιορίζει όλες τις δημοσιεύσεις στο διαδίκτυο» εκτίμησε μιλώντας στο ραδιόφωνο του TPP η ανεξάρτητη ευρωβουλευτής και υποψήφια με το ΜέΡΑ 25, Σοφία Σακοράφα.
Ο ευρωβουλευτής της Λαϊκής Ενότητας, Νίκος Χουντής, με αφορμή την εξέταση από την Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, της 26ης Μαρτίου, της Οδηγίας για τα Δικαιώματα Πνευματικής Ιδιοκτησίας στην Ψηφιακή Ενιαία Αγορά (Copyright Directive), που θα κρίνει σε μεγάλο βαθμό το μέλλον του ελεύθερου διαδικτύου, έκανε την ακόλουθη δήλωση:
«Στις 26 Μαρτίου, στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, θα κριθεί το μέλλον του ελεύθερου διαδικτύου. Κομισιόν και Συμβούλιο, μέσω της Οδηγίας για τα Δικαιώματα Πνευματικής Ιδιοκτησίας στην Ψηφιακή Ενιαία Αγορά, θέλουν να βάλουν φραγμούς στην ελευθερία έκφρασης και πληροφόρησης στο διαδίκτυο, για να ικανοποιήσουν τα μονοπωλιακά συμφέροντα ισχυρών πολυεθνικών εταιρειών του κλάδου. Θέλουν να θεσπίσουν μηχανισμούς ελέγχου της ελεύθερης διακίνησης ιδεών, στο όνομα της προστασίας των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, τα οποία εκμεταλλεύονται, αντί για τους άμεσους παραγωγούς, τα μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα.
Η Λαϊκή Ενότητα υπερασπίζεται το ελεύθερο διαδίκτυο ως μια κοινωνική κατάκτηση και αντιστέκεται σε κάθε μορφή λογοκρισίας και ελέγχου του. Μαζί με ευρωβουλευτές της Αριστεράς καταθέσαμε τροπολογία διαγραφής του άρθρου 13 για τα φίλτρα αναφόρτωσης, την οποία καλούμε όλους τους ευρωβουλευτές να υπερψηφίσουν».
Δέσποινα Σπανού: «Οι μηχανισμοί ελέγχου στο διαδίκτυο θίγουν την ελευθερία της έκφρασης και επιβάλλουν τη λογοκρισία»
Στις 23 Μαρτίου 2019, οργανώθηκε η Ευρωπαϊκή ημέρα ελευθερίας του διαδικτύου. Σε πολλές πόλεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση, συμπεριλαμβανομένης και της Αθήνας, πραγματοποιήθηκαν πορείες και διαμαρτυρίες για την σχεδιαζόμενη λογοκρισία του διαδικτύου που ετοιμάζεται με την μορφή των άρθρων 11 και 13 της νέας, υπό ψήφιση, Οδηγίας για τα Πνευματικά δικαιώματα.
Η υπεύθυνη του Γραφείου Τύπου της Λαϊκής Ενότητας και μέλος της ΠΓ της ΛΑΕ, Δέσποινα Σπανού, παρευρέθηκε στη συγκέντρωση της Αθήνας και έκανε, σχετικά με το θέμα, την παρακάτω δήλωση:
«Το ελεύθερο διαδίκτυο είναι κοινωνική κατάκτηση και ως τέτοια, κοινωνικό δικαίωμα, που δεν πρέπει να τίθεται σε περιορισμούς με οποιονδήποτε τρόπο που ουσιαστικά οδηγούν σε λογοκρισία. Οποιοσδήποτε φραγμός στην ελευθερία της έκφρασης και της πληροφόρησης στο διαδίκτυο, της ελεύθερης διακίνησης ιδεών εν γένει, είναι καταδικαστέος, ανεπίτρεπτος και δεν θα περάσει.»