Καταιγιστικές οι εξελίξεις στο Αφγανιστάν, με την επέλαση των Ταλιμπάν που μπήκαν και στην Καμπούλ.
Οι εξελίξεις στο Αφγανιστάν θα δημιουργήσουν ένα ντόμινο εξελίξεων όπως σχολιάζει και ο αναλυτής διεθνών θεμάτων του ΑΝΤ1, Κωνσταντίνος Φίλης, προειδοποιώντας για την ανθρωπιστική κρίση.
“Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι βρίσκεται σε εξέλιξη μία μεγάλη ανθρωπιστική κρίση. Εχουμε τη μαζική έξοδο Αφγανών από μία χώρα της οποίας ο πληθυσμός αγγίζει τα 40 εκατομμύρια. Ο πρόεδρός της διέφυγε στο Τατζικιστάν, η κυβέρνηση κατέρρευσε, ο λαός γίνεται βορά στις ορέξεις των Ταλιμπάν και το ‘κλειδί’ των ροών κρατούν πλέον αρχικά το Ιράν και εν συνεχεία η Τουρκία. Η Τουρκία θέλει να σφραγίσει τα σύνορα με το Ιράν. Αυτή τη στιγμή περίπου 1.000 Αφγανοί την ημέρα περνούν από το Ιράν στην Τουρκία, κάτι το οποίο ανάλογα με τον βαθμό επιτυχίας της Άγκυρας θα χρησιμοποιηθεί απ’ αυτή ως διαπραγματευτικό όπλο εναντίον της Δύσης και ειδικότερα της ΕΕ”, εξηγεί ο κ. Φίλης.
“We woke up this morning to the Taliban white flags all over the city.”
The Taliban’s capture of Jalalabad effectively leaves Kabul as the last major urban area under government control https://t.co/o6h7POQ8HQ pic.twitter.com/GfXadVywL0
— Al Jazeera English (@AJEnglish) August 15, 2021
Είκοσι και πλέον χρόνια μετά από την απόπειρα μετατροπής του Αφγανιστάν σε «δυτικού τύπου Δημοκρατία» (ήδη από τον Ψυχρό Πόλεμο), το κύμα «φιλελευθεροποίησης» στην Μέση Ανατολή έριξε χθες τίτλους τέλους, μαζί με την εύθραυστη ισορροπία που είχαν πετύχει οι δυτικές δυνάμεις με το επίσημα εγκατεστημένο στη χώρα καθεστώς υπό τον Πρόεδρο Γάνι. Απόρροια αυτού αποτελεί μια δυναμική, αλλά ρευστή για την ώρα κατάσταση τόσο στο Αφγανιστάν, όσο και στο σουνιτικό Ισλάμ, με πρώτο «διεκδικητή» προνομιακών σχέσεων με τους Ταλιμπάν τον ψευτοσουλτάνο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Το γεγονός, άλλωστε, ότι η Τουρκία δεν διέκοψε τη λειτουργία της διπλωματικής της Αρχής στο Αφγανιστάν, όπως γνωστοποίησε ο υπουργός Εξωτερικών της χώρας, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, αποτυπώνει την προσπάθειά της να εγκαθιδρύσει από τις πρώτες στιγμές μια «ειδική σχέση» με το νέο καθεστώς των Ταλιμπάν, προβάλλοντας ως παράγοντας σταθερότητας και εγγυητής του διαλόγου με τη Δύση.
Taliban fighters have surrounded Afghanistan’s capital Kabul. They’ve reportedly been ordered to be on standby as negotiations for a ‘peaceful transfer of power’ are underway between the armed group and the gov’t.
? LIVE updates: https://t.co/D17qD2gOi3 pic.twitter.com/aFwxGfXwLE
— Al Jazeera English (@AJEnglish) August 15, 2021
Ο Ερντογάν “βλέπει” ευκαιρίες
Η ανάλυση της ιστοσελίδας Ahval για το Αφγανιστάν και την Τουρκία έχει μεγάλο ενδιαφέρον. Κυρίως για τα όσα αναφέρει σχετικά με τον τρόπο που η γειτονική χώρα έχει κινηθεί εδώ και πολύ καιρό, ώστε να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στις εξελίξεις.
Γράφει μεταξύ άλλων, όπως αναφέρει και το militaire.gr:
“Τελείωσε. Χρειάστηκαν μόνο 10 ημέρες για τις δυνάμεις των Ταλιμπάν για να αναλάβουν τον έλεγχο του Αφγανιστάν. Η παραίτηση του προέδρου Ασράφ Γκανί και η αποχώρησή του από την πρωτεύουσα σηκώνουν την αυλαία για μια νέα και δυνητικά τραγική φάση στη χώρα που έχει πληγεί από τον πόλεμο.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, μέσω της απόφασής του να αποσύρει όλη την αμερικανική στρατιωτική παρουσία από το Αφγανιστάν, έθεσε σε κίνηση μια γιγαντιαία τεκτονική στροφή, οι συνέπειες της οποίας θα έχουν αντίκτυπο σε παγκόσμια κλίμακα, μέσω μιας μαζικής περαιτέρω αποσταθεροποίησης της παγκόσμιας τάξης. Η πτώση του Αφγανιστάν προστίθεται στη λίστα δύο άλλων κρατών που είναι τα επίκεντρα των δονήσεων που συγκλονίζουν τη διεθνή σκηνή: τη Συρία και τη Λιβύη.
Κατά τη διάρκεια των τελευταίων 40 ετών στη χώρα έχουν εισβάλει δύο υπερδυνάμεις: Πρώτα η Σοβιετική Ένωση και μετά τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου, οι Ηνωμένες Πολιτείες. Και τώρα, φαίνεται προφανές, ότι μια τρίτη χώρα, το Πακιστάν, κρύβεται πίσω από την εσωτερική παραστρατιωτική ανάληψη της εξουσίας, από μια φονταμενταλιστική, τζιχαντιστική δύναμη και θα είναι ενεργός ενδιαφερόμενος στη νέα εποχή.
Παρατηρητές του Αφγανιστάν επισημαίνουν ότι το Ισλαμαμπάντ, με τον πρωθυπουργό Imran Khan και τον κορυφαίο διοικητή του, στρατηγό Qamar Javed Bajwa, είναι οι στρατηγικά πρόθυμοι χορογράφοι της νίκης των Ταλιμπάν. Όπως απέδειξε επίσης η επίσκεψη του Τούρκου υπουργού Άμυνας Χουλουσί Ακάρ την περασμένη εβδομάδα στην πρωτεύουσα του Πακιστάν, το Πακιστάν είναι από εδώ και στο εξής ο σημαντικότερος παίκτης στον οποίο θα ανατεθεί όλη η ευθύνη για το μέλλον του Αφγανιστάν…
Το κύριο ερώτημα για την Τουρκία είναι πώς θα προσεγγίσει τη νέα κατάσταση. Η λεγόμενη «συμφωνία» μεταξύ του Μπάιντεν και του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για την παράδοση του ελέγχου του αεροδρομίου της Καμπούλ πρέπει να «κλείσει» – στην καλύτερη περίπτωση – μετά από τις τελευταίες εξελίξεις.
Κορυφαίες προσωπικότητες των Ταλιμπάν ζητούν από την Τουρκία να “μείνει μακριά” και να “δείξει σεβασμό” προς αυτούς. Την ίδια στιγμή, ο μουλάς Μοχάμεντ Γιακούμπ, γιος μιας εξέχουσας προσωπικότητας των Ταλιμπάν, είπε ότι ο κόσμος πρέπει να αναγνωρίσει αυτό που αποκαλεί «Ισλαμικό Εμιράτο του Αφγανιστάν» και ότι η Τουρκία στα μάτια τους δεν είναι εχθρός αλλά «σύμμαχος».
Τι θα έπρεπε ή τι θα μπορούσε να κάνει η κυβέρνηση Ερντογάν; Εάν εφαρμοστεί μια λογική σταθερότητας, η καλύτερη επιλογή της Άγκυρας θα ήταν να εγκαταλείψει τα σχέδια για την κατάληψη του αεροδρομίου της Καμπούλ, να απέχει από κάθε στρατιωτική ανάμειξη και να επικεντρωθεί σε αυτό που φαίνεται να είναι η πιο επείγουσα πτυχή: η πιθανή έξοδος των προσφύγων και η συνεργασία στον ανθρωπιστικό τομέα βοήθειας.
Ο Πρόεδρος Ερντογάν ανέφερε ήδη «τη δέσμευση για σταθερότητα» στις παρατηρήσεις του την Κυριακή. Αλλά τι εννοεί και πώς ερμηνεύει τη «σταθερότητα» στην αφγανική κρίση παραμένει ασαφές. Δεδομένης της ισχυρής ισλαμιστικής ταυτότητας των Ταλιμπάν και των επίμονων φιλοδοξιών του να κερδίσει έδαφος ως de-facto ηγέτης του πολιτικού Ισλάμ, ο Ερντογάν ενδέχεται να βλέπει τον εαυτό του σε νέο ρόλο προστάτη των Ταλιμπάν, των οποίων την ιδεολογία χαρακτήρισε «όχι αντιφατική σε σχέση με τη δική μας ».
Ο Ερντογάν αντιμετωπίζει για άλλη μια φορά νέες επιλογές: Μπορεί να ενεργεί με προσοχή και να απέχει από τον ανταγωνισμό με το Πακιστάν ή να επιχειρήσει να εκμεταλλευτεί τη νίκη των Ταλιμπάν για να τροφοδοτήσει την περαιτέρω πόλωση στην Τουρκία.
Ένα σημείο είναι σαφές: Η τεκτονική μετατόπιση που συνέβη στο Αφγανιστάν θα έχει βαθύτερες αντήχησεις στην Τουρκία από τις περισσότερες χώρες της περιοχής”.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Αφγανιστάν: Χάος στο αεροδρόμιο της Καμπούλ – Πυροβολισμοί και ποδοπάτημα μέχρι θανάτου