ΤΑΚΗΣ ΚΑΤΣΟΥΛΙΔΗΣ
Ο μεγάλος δημιουργός συμμετέχει στην έκθεση του Μουσείου Μπενάκη:
«Υφάνσεις – Ζωγραφική και ταπισερί στην Ελλάδα από το 1960 έως σήμερα»
Εγκαίνια: Πέμπτη 21 Νοεμβρίου 2019.
Το έργο του χαράκτη Τάκη Κασουλίδη πράγματι φέρνει στο μυαλό εκείνο το καβαφικό Εκόμισα εις την τέχνη… Ο Τ.Κ. αφέθηκε στην Τέχνη καθώς γνώριζε, ένιωθε, βαθιά μέσα του από τη στιγμή που γεννήθηκε ότι εκείνη, η Τέχνη, ξέρει να σχηματίσει Μορφήν της Καλλονής.
Ο Τάκης Κατσουλίδης είναι κατ’ αρχάς ένας καλλιτέχνης με ίχνος ψυχής, η προσωπικότητα του οποίου υπερβαίνει κάθε χαρακτηρισμό, κάθε ιδιότητα, ακριβώς διότι η παρουσία του, η ίδια η ύπαρξή του, έχει ένα μεγαλειώδες εύρος, που πάντοτε συνέδεε το ήθος με τη δημιουργικότητα, την ηδονή με τη δημιουργία! Και γι΄αυτό είναι μοναδικός!
Ποιο ήταν το έναυσμα για να ασχοληθείτε με τα εικαστικά;
Ασχολούμαι με τη ζωγραφική από 8 ετών. Μου άρεσε πάντα να σχεδιάζω, μάλιστα στο Δημοτικό σχολείο αντί να προσέχω στο μάθημα εγώ σχεδίαζα και ζωγράφιζα.
Ποια είναι η διαφορά μεταξύ μιας γενιάς που βίωσε τον πόλεμο και μια γενιάς που μεγάλωσε μετά τον πόλεμο;
Η γενιά που βίωσε τον πόλεμο ωρίμασε νωρίτερα έχοντας να αντιμετωπίσει απρόσμενες και πολλές φορές άγριες καταστάσεις τις οποίες έζησε. Η γενιά μετά τον πόλεμο δεν βίωσε τις καταστάσεις που πέρασε η προηγούμενη γενιά, έτσι έζησε με περισσότερη άνεση και αναπτύχθηκε φυσιολογικά γνωρίζοντας τι θα πει πόλεμος μόνο από διηγήσεις των μεγαλυτέρων, αυτή είναι ειδοποιός διαφορά μεταξύ των 2 γενεών αυτών.
Από την πρώτη σας έκθεση μέχρι την παρούσα έκθεση πώς ήταν η πορεία;
Η πρώτη μου έκθεση ήταν το 1960 μετά από τις σπουδές μου στη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας. Μεσολάβησαν πολλές άλλες εκθέσεις στις οποίες έδειξα διάφορες συνθέσεις κυρίως αφηρημένης τέχνης που έγιναν τη δεκαετία του ’70. Μετά επανήλθα στην παραστατική ζωγραφική όπου πειραματίστηκα με διάφορα υλικά και τεχνικές και συνεχίζω την αναζήτηση μου μέχρι σήμερα μέσα σε αυτό το πλαίσιο της παραστατικής μεν αλλά εξπρεσιονιστικής ζωγραφικής. Η έκθεση που θα λάβει χώρα στο Μουσείο Μπενάκη και στην οποία συμμετέχω με μια ταπισερί μεγάλων διαστάσεων αφορά στην δεκαετία του ’70 καθώς το έργο αυτό το φιλοτέχνησα το 1972 για την τράπεζα Hellenic Canadian Trust.
Υπήρξαν γεγονότα που σας στιγμάτισαν ως καλλιτέχνη;
Υπήρξαν γεγονότα που κατά καιρούς επηρέασαν τη ζωγραφική μου και για αυτό μπορώ να πω ότι κάθε φορά που δούλευα αισθανόμουν την ανάγκη να δείξω κάτι καινούριο, κάτι που να μην έχω ξανακάνει, κάτι δικό μου. Υπήρξαν γεγονότα συνταρακτικά στην προσωπική μου ζωή όπως ο πρόωρος χαμός του πατέρα μου το 1944 και εν συνεχεία του αδερφού μου το 1964 που επηρέασαν όλη μου τη φιλοσοφία για την τέχνη και τη ζωή. Υπήρξαν βεβαίως και εξωτερικά γεγονότα όπως η δικτατορία των Συνταγματαρχών που επηρέασε τη ζωγραφική μου και για την οποία είχα δημιουργήσει μια ολόκληρη έκθεση το 1973.
Ποιες ήταν οι αναφορές σας;
Από τους Ιμπρεσιονιστές, τον Πικάσο και εν συνεχεία την Αφηρημένη τέχνη επηρεάστηκα, και έχοντας ταξιδέψει και δει τα έργα αυτά από κοντά σχεδόν σε όλα τα Μουσεία της Ευρώπης, προσπάθησα να δημιουργήσω κι εγώ μια ζωγραφική που να βγαίνει μέσα από αυτές τις εμπειρίες χωρίς όμως να αντιγράφει.
Μπορεί η τέχνη να λειτουργήσει ως θεραπεία μιας εσωτερικής πληγής;
Πιστεύω ότι η Τέχνη είναι υπαρξιακή υπόθεση και για αυτό πάντα έλεγα στους μαθητές μου «εάν μπορείτε να ζήσετε χωρίς να κάνετε Τέχνη τότε μην καταπιάνεστε καθόλου με αυτή την υπόθεση». Φυσικά λοιπόν και μπορεί να απαλύνει και να επουλώσει καταστάσεις ψυχολογικές και το λέω αυτό κρίνοντας εξ’ ιδίων καθώς η Τέχνη ήταν εκείνη που με βοήθησε να ξεπεράσω τραύματα όπως τη δολοφονία του πατέρα μου και να συνεχίσω να ζω. Διαφορετικά θεωρώ πως θα είχα πέσει σε κατάθλιψη. Κατά κάποιο τρόπο αισθανόμουν ότι ζωγραφίζοντας «εκδικούμαι».
Ποιο είναι το δικό σας στίγμα στην έκθεση «Υφάνσεις»;
Μόλις δω την έκθεση θα σας απαντήσω, πάντως σε αυτή την ταπισερί έχω αναπαραστήσει σκηνές από τη Αρχαία Ελλάδα και τη Ελληνική Μυθολογία.
Θεωρείτε πως ο πολιτισμός σήμερα περνάει κρίση;
Ναι αυτό είναι κάτι που δυστυχώς το πιστεύω, το βιώνω και το αποδίδω στην έλλειψη κοσμοθεωρίας. Όπως είναι γνωστό σε όλες τις εποχές η Τέχνη ακολουθούσε την κοσμοθεωρία της εκάστοτε εποχής. Σήμερα υπάρχει σύγχυση και κρίση αξιών και αυτό επηρεάζει και τον πολιτισμό γενικότερα αλλά και τους καλλιτέχνες οι οποίοι δρουν σαν «σεισμογράφοι « της εποχής.
Τι περιμένετε από την τέχνη σας;
Δεν περιμένω τίποτα, το μόνο που κάπως με ικανοποιεί είναι μια αναγνώριση από τους επαΐοντες.
Ο καλλιτέχνης είναι – γενικότερα – ανασφαλής φύση, εσείς είστε;
Όχι δε μπορώ να πω ότι είμαι ανασφαλής. Πιστεύω πολύ στη δύναμη και τις δυνατότητες του ανθρώπου, και όταν κάποιος επιθυμεί κάτι μπορεί να το πετύχει.
Η Ελλάδα παράγει σήμερα πολιτισμό;
Η Ελλάδα θα μπορούσε να παράγει πολιτισμό, διαθέτει ανθρώπινο δυναμικό πολύ καλό, αλλά δεν έχει τη στήριξη που έχουν τα μεγάλα κέντρα πολιτισμού έτσι ώστε να αναδείξει το έργο που γίνεται από λίγους πραγματικούς καλλιτέχνες – ερευνητές της τέχνης. Αισθάνομαι ότι αυτή τη στιγμή είμαστε μια αδικημένη «επαρχία», μας αντιμετωπίζουν έτσι και δεν υπάρχει προώθηση ίσως και πρόσβαση στη διεθνή δημοσιότητα.
Ποια φράση σας χαρακτηρίζει στην καθημερινότητά σας;
Η ζωή είναι δύσκολή αλλά ωραία.
Ποια είναι η αγαπημένη στιγμή ενός δημιουργού;
όταν τελειώνει ένα έργο και το βλέπει νομίζω ότι αυτή είναι η πιο αισιόδοξη στιγμή που δικαιολογεί την ύπαρξη του.
Αν έπρεπε να γράψετε ένα κείμενο «Εκόμισα εις την Τέχνη» τι θα γράφατε;
Υπήρξα ένας ερευνητής και έχω δώσει μέχρι τώρα μερικά σημαντικά αποτελέσματα των αναζητήσεων μου στην τέχνη. Ελπίζω πως όσο υπάρχω θα συνεχίσω να προσπαθώ να κάνω κάτι διαφορετικό κάθε φορά ή τουλάχιστον να νομίζω πως αυτό κάνω.
Λία Τσεκούρα,
Γ.Γ. του Σωματείου Ελλήνων Κριτικών
Μουσικής, Θεάτρου & Χορού.
Για την έκθεση Ταπισερί Ελλήνων Καλλιτεχνών που οργανώνεται από την ALPHA BANK και το Μουσείο Μπενάκη και εγκαινιάζεται στις 21 Νοεμβρίου 2019.
Ο Ζωγράφος – Χαράκτης Τάκης Κατσουλίδης συμμετέχει με μια μεγάλη ταπισερί που δημιούργησε το 1972 κατά παραγγελία της Hellenic Canadian Trust στον Καναδά μεγέθους 1,80 x 12 μέτρα. Η διαδικασία παραγωγής αυτού του έργου έγινε ως εξής:
Πρώτα σχεδιάστηκε η μακέτα της ταπισερί που εκτίθεται στην έκθεση, μετά σχεδιάστηκε σε φυσικό μέγεθος 1,80 μέτρα ύψος και 12 μέτρα μήκος σε χαρτί του μέτρου.
Στη συνέχεια το χαρτί με το σχέδιο τοποθετήθηκε στον αργαλειό όπου δούλευαν 2 κοπέλες.
Εν συνεχεία διαλέξαμε τα νήματα που βάφτηκαν στις αποχρώσεις της αρχικής μακέτας με χρώματα ανεξίτηλα. Σημειώνω ότι δούλευαν συγχρόνως 2 αργαλειοί για την ύφανση περισσότερο από 3 μήνες.
Η όλη εργασία έγινε από τον ΕΟΜΕΧ στα εργαστήρια που ήταν στο Θησείο. Κάθε ημέρα πηγαίναμε εκεί και έδινα οδηγίες για τα χρώματα στα οποία είχαμε δώσει αριθμούς αντίστοιχα με τις φόρμες του σχεδίου.
Τα θέματα ήταν από την Ελληνική Μυθολογία και την καθημερινή ζωή των Αρχαίων Ελλήνων.
Η ταπισερί αυτή άρεσε τόσο πολύ στους υπευθύνους του ΕΟΜΕΧ που μου ζήτησαν την άδεια να υφάνουν ένα τμήμα για λογαριασμό του ΕΟΜΕΧ προς πώληση. Αυτό το τμήμα είναι που εκτίθεται σήμερα, αγορασμένο από έναν ιδιώτη . Το κομμάτι αυτό παριστάνει την Αθηνά και τον Ποσειδώνα σε κόντρα για την ονομασία της Αθήνας. Τελικά υπερισχύει η Αθηνά με την ελιά που δώρισε και η πόλη πήρε το όνομά της.
Ο Τάκης Κατσουλίδης έχει σχεδιάσει άλλη μια μεγάλη ταπισερί για την Atlantic Bank της Νέας Υόρκης το 1973. Αυτές οι ταπισερί δεν εξετέθησαν τότε στην Ελλάδα έφυγαν κατευθείαν στο εξωτερικό.