Η κλιμάκωση των εντάσεων μεταξύ της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν αποκαλύπτει τη φθίνουσα επιρροή της Ρωσίας στην αυλή της, καθώς το Κρεμλίνο εκτρέπει χρήματα και ανθρώπινο δυναμικό στον πόλεμο στην Ουκρανία .
Η κατάσταση αφορά το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, ένα έδαφος στον Νότιο Καύκασο που αμφισβητείται , συχνά βίαια, από τις δύο πρώην σοβιετικές δημοκρατίες για σχεδόν τρεις δεκαετίες. Ο θύλακας φιλοξενεί 120.000 ανθρώπους, στην συντριπτική πλειοψηφία Αρμένιους, έχει αυτοκηρυχθεί σε Δημοκρατία του Αρτσάχ, αλλά είναι διεθνώς αναγνωρισμένο ως μέρος του Αζερμπαϊτζάν.
Η Ρωσία υποτίθεται υποστηρίζει την ασφάλεια της Αρμενίας όταν οι τριβές και οι μάχες έχουν φουντώσει για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, ενώ η Τουρκία έχει απροκάλυπτα με όλα τα μέσα υποστηρίξει το Αζερμπαϊτζάν.
Τώρα, οι Αρμένιοι αξιωματούχοι προειδοποιούν για αυτό που αποκαλούν ανθρωπιστική καταστροφή που εκτυλίσσεται στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ ως αποτέλεσμα ενός εβδομαδιαίου αποκλεισμού από τους Αζέρους του διαδρόμου Λατσίν, της μοναδικής χερσαίας οδού που συνδέει τον θύλακα του Νοτίου Καυκάσου με την Αρμενία.
Όσοι εμποδίζουν τη διαδρομή λένε ότι είναι περιβαλλοντικοί ακτιβιστές που διαμαρτύρονται για παράνομα έργα εξόρυξης των Αρμενίων στην περιοχή. Η Αρμενία έχει αρνηθεί ότι απαλλοτριώνει εθνικούς πόρους στον θύλακα.
Η αντιπαράθεση έχει διακόψει τις προμήθειες τροφίμων στον θύλακα, τον οποίο οι Αρμένιοι αποκαλούν Artsakh.
Μια ρωσική ειρηνευτική ομάδα έχει σταθμεύσει στον διάδρομο του Λατσίν από τα τέλη του 2020 μετά από μια ειρηνευτική συμφωνία με τη μεσολάβηση της Μόσχας, η οποία διέκοψε εβδομάδες μαχών μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν , δίνοντας στο Κρεμλίνο μια γεωπολιτική νίκη.
Αρμένιοι αξιωματούχοι είπαν ότι η Ρωσία απέτυχε να παρέμβει για να επιλύσει τον αποκλεισμό, που ξεκίνησε στα μέσα Δεκεμβρίου. Η Μόσχα έχει πει ότι οι ειρηνευτικές δυνάμεις της προσπαθούν να την αποκλιμακώσουν.
Ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Σεργκέι Λαβρόφ τόνισε την ανάγκη «για το συντομότερο δυνατό ξεμπλοκάρισμα της κυκλοφορίας κατά μήκος του διαδρόμου Λατσίν», σε τηλεφωνική επικοινωνία την Τρίτη με τον Αζέρο ομόλογό του, Τζεϊχούν Μπαϊράμοφ, ανακοίνωσε το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών.
Ο κ. Μπαϊράμοφ είπε στον κ. Λαβρόφ ότι οι Αζέροι πολίτες έχουν το δικαίωμα να διαμαρτυρηθούν για παράνομες οικονομικές δραστηριότητες στο αζερικό έδαφος και απέρριψε ως αβάσιμους τους ισχυρισμούς ότι ο δρόμος ήταν αποκλεισμένος και προκαλούσε ανθρωπιστική κρίση, ανέφερε το υπουργείο Εξωτερικών του Αζερμπαϊτζάν. .
Ο κ. Λαβρόφ είπε σε συνέντευξη Τύπου την Τετάρτη ότι η κυβέρνηση του Αζερμπαϊτζάν παρείχε πληροφορίες που υποστήριζαν ότι η Αρμενία μεταφέρει νάρκες κατά μήκος του διαδρόμου, τις οποίες τώρα αξιολογεί η Ρωσία.
«Υπάρχουν πολλές αμοιβαίες κατηγορίες», είπε ο κ. Λαβρόφ. «Έχουμε προτείνει ένα απλό πράγμα. Το ρωσικό απόσπασμα έχει την εξουσία να ελέγχει την κυκλοφορία κατά μήκος αυτού του διαδρόμου και το απόσπασμα έχει την εξουσία να ελέγχει κάθε όχημα», είπε.
Ορισμένοι αναλυτές είπαν ότι το Κρεμλίνο στρέφεται γύρω από την κατάσταση επειδή δεν μπορεί να διακινδυνεύσει να εμπλακεί σε άλλη μάχη και δεν έχει την αντοχή να αμφισβητήσει άμεσα το Αζερμπαϊτζάν ή την Τουρκία.
Η Ρωσία επιδίωξε να μειώσει τις εντάσεις με το Αζερμπαϊτζάν: Οι δύο χώρες υπέγραψαν μια ευρεία διπλωματική και στρατιωτική συμφωνία δύο ημέρες πριν από την εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου.
Οι Ρώσοι είναι «απόλυτα αφοσιωμένοι στην Ουκρανία. Δεν έχουν εφεδρική ενέργεια για οτιδήποτε άλλο», δήλωσε ο Stefan Hedlund, διευθυντής έρευνας στο Κέντρο Ρωσικών και Ευρασιατικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Ουψάλα στη Σουηδία. «Αν επρόκειτο να προσπαθήσουν να υποστηρίξουν τους Αρμένιους στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, αυτό θα σήμαινε ότι θα είχαν μια αρκετά στιβαρή στάση και δεν έχουν πλέον αυτά τα [διαθέσιμα] στρατεύματα».
Καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται, μια αποδυναμωμένη Ρωσία αναγκάστηκε να εκτρέψει στρατεύματα από άλλες περιοχές, ενθαρρύνοντας πιθανώς άλλες χώρες εντός της παραδοσιακής σφαίρας επιρροής της Μόσχας να αμφισβητήσουν την περιφερειακή της κυριαρχία, είπαν αναλυτές.
Η Γεωργία θα μπορούσε να αναζωογονηθεί για να ανακαταλάβει τις αυτοανακηρυχθείσες δημοκρατίες της Νότιας Οσετίας και της Αμπχαζίας που υποστηρίζονται από το Κρεμλίνο. Η Μολδαβία θα μπορούσε να προσπαθήσει να διαγράψει την Υπερδνειστερία, μια στενή λωρίδα γης που συνορεύει με την Ουκρανία που κρατείται από φιλορώσους αυτονομιστές, είπαν οι αναλυτές.
Το Καζακστάν και άλλες χώρες της Κεντρικής Ασίας που ήταν μακροχρόνιοι σύμμαχοι της Ρωσίας αρνήθηκαν να υποστηρίξουν την εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία, αντ’ αυτού παραμένοντας ουδέτερες στη σύγκρουση. Η κυβέρνηση του Καζακστάν επιδιώκει μεγαλύτερους δεσμούς με την Κίνα και, όπως και άλλα κράτη της Κεντρικής Ασίας, έχει καλωσορίσει μια πλημμύρα Ρώσων ανδρών που εγκατέλειψαν τη χώρα τους για να γλιτώσουν από τη στρατιωτική κινητοποίηση του κ. Πούτιν τον Σεπτέμβριο.
Οι τριβές για το ζήτημα του διαδρόμου του Λατσίν έχουν διαβρώσει τις σχέσεις μεταξύ Ρωσίας και Αρμενίας. Ο πρωθυπουργός της Αρμενίας Νικόλ Πασινιάν κατηγόρησε τους Ρώσους ειρηνευτές ότι είναι «σιωπηλοί μάρτυρες» σε αυτό που περιγράφει ως προσπάθειες του Αζερμπαϊτζάν να χρησιμοποιήσει τον αποκλεισμό για να ερημώσει το Ναγκόρνο-Καραμπάχ.
Ο κ. Πασινιάν προέτρεψε τη Μόσχα να αναλάβει μεγαλύτερο ρόλο στην επίλυση της αντιπαράθεσης. Επίσης, επέκρινε τον Οργανισμό Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας, μια συμμαχία μετασοβιετικών χωρών υπό την ηγεσία της Ρωσίας, επειδή δεν καταδίκασε τις ενέργειες του Αζερμπαϊτζάν και είπε ότι η Αρμενία δεν θα φιλοξενήσει ασκήσεις του CSTO που είχαν προγραμματιστεί στο έδαφός της φέτος.
Η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα δήλωσε νωρίτερα αυτό το μήνα ότι οι ειρηνευτικές δυνάμεις της Μόσχας εργάζονται ενεργά για να σταθεροποιήσουν την κατάσταση στον διάδρομο του Λατσίν και αναμένουν «οι πλήρεις συγκοινωνιακές συνδέσεις να αποκατασταθούν στο πολύ εγγύς μέλλον». Ωστόσο, επέκρινε επίσης την Αρμενία για την αποχώρησή της από τις ειρηνευτικές συνομιλίες που ήταν προγραμματισμένες τον Δεκέμβριο, οι οποίες, όπως είπε, ενδέχεται να αντιμετώπιζαν τη σύγκρουση του διαδρόμου του Λατσίν.
«Η Αρμενία έκανε ένα τεράστιο λάθος», είπε ο κ. Hedlund. «Υποθέτω ότι δεν είχαν πολλές επιλογές, [αλλά] έβαλαν όλα τα αυγά τους στο ρωσικό καλάθι και αυτό έχει πλέον καταρρεύσει εντελώς».
Το Κρεμλίνο δεν απάντησε σε αίτημα για σχολιασμό σχετικά με το εάν η ενασχόληση της Μόσχας με τη στρατιωτική της εκστρατεία στην Ουκρανία διαβρώνει την περιφερειακή επιρροή της Ρωσίας ή εάν συνέβαλε στο να αποτρέψει τη Μόσχα από το να λάβει πιο αποφασιστική δράση για την επίλυση του ζητήματος του διαδρόμου του Λατσίν.
Ο εκπρόσωπος του προέδρου της Ρωσίας Ντμίτρι Πεσκόφ υποβάθμισε τις συζητήσεις για τριβές μεταξύ Μόσχας και Ερεβάν. Η Αρμενία παραμένει πολύ στενός σύμμαχος της Ρωσίας και ο διάλογος θα συνεχιστεί, είπε την περασμένη εβδομάδα.
Οι Αζέροι αξιωματούχοι αρνούνται ότι εκμεταλλεύονται την ενασχόληση της Ρωσίας με την Ουκρανία για να απωθήσουν τους Αρμένιους από το Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Ο Πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίεφ δήλωσε τον Δεκέμβριο ότι η χώρα του είχε το δικαίωμα να διαμαρτυρηθεί για το γεγονός ότι «οι φυσικοί πόροι του γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης και… αποστέλλονται», σύμφωνα με σχόλια που δημοσιεύτηκαν στον προεδρικό ιστότοπο. Είπε ότι οι συνθήκες γύρω από τον διάδρομο του Λατσίν «παρουσιάζονταν με εντελώς παραμορφωμένο τρόπο».
Καθώς εξελίσσεται η πολιτική διαμάχη, η κυβέρνηση στο Ερεβάν και οι αξιωματούχοι των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ είπαν ότι οι άμαχοι πληρώνουν το τίμημα.
Ο αποκλεισμός έχει σταματήσει την καθημερινή μεταφορά 400 τόνων τροφίμων, φαρμάκων και άλλων προϊόντων που παραδίδονταν από την Αρμενία στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, προκαλώντας σοβαρές ελλείψεις, δήλωσε ο Gegham Stepanyan, ο διαμεσολαβητής ανθρωπίνων δικαιωμάτων για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ.
Το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών είπε ότι η βοήθεια επιτρέπεται, αλλά τοπικοί αξιωματούχοι είπαν ότι δεν είναι αρκετή. Τα αυγά, το ρύζι, η ζάχαρη, τα φρούτα και τα λαχανικά έχουν εξαφανιστεί σε μεγάλο βαθμό από τα καταστήματα, είπαν, αναγκάζοντας την κυβέρνηση να εισαγάγει σιτηρέσιο στα βασικά τρόφιμα. Οι κάτοικοι θα μπορούν να κάνουν μηνιαίες αγορές από την Παρασκευή ενός κιλού ζυμαρικών, φαγόπυρου, ρυζιού και ζάχαρης και ενός λίτρου μαγειρικού λαδιού.
Ο Biayan Sukhudyan, παιδονευρολόγος που εργάζεται στο Στεπανακέρτ, την πρωτεύουσα του θύλακα, από τα μέσα Δεκεμβρίου, είπε ότι η κατάσταση των ασθενών επιδεινώνεται, με φάρμακα σε έλλειψη, συμπεριλαμβανομένης της θεραπείας για παιδιά που υποφέρουν από επιληπτικές κρίσεις. Οι γονείς έχουν δημιουργήσει ομάδες για την ανταλλαγή ναρκωτικών, είπε.
«Υπάρχει ένας αυξανόμενος αριθμός ανθρώπων που χρειάζονται ιατρική φροντίδα, την οποία κανονικά θα λάμβαναν στην Αρμενία», είπε ο Δρ Σουκουντιάν. Οι διαπραγματεύσεις για να επιτραπεί η διέλευση των ασθενών μπορεί να διαρκέσουν μέρες, είπε.
Η Διεθνής Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού διευκόλυνε την επείγουσα μεταφορά 21 ασθενών μέσω του διαδρόμου του Λατσίν και διασφάλισε τη μεταφορά ιατρικών προμηθειών και βρεφικής φόρμουλας. Έχει διανείμει τροφή ενός μήνα σε τοπικά νοσοκομεία, ορφανοτροφεία και ανώτερα ιδρύματα.
Η Asya Abramyan, 69 ετών, είπε ότι είχε τελειώσει τις τελευταίες 15 κάψουλες για να θεραπεύσει την υψηλή αρτηριακή της πίεση και είχε καταφύγει στο να μουλιάσει τα πόδια της σε ζεστό νερό με την ελπίδα ότι θα βοηθούσε. Τα κατεστραμμένα ηλεκτρικά καλώδια έχουν οδηγήσει σε συνεχόμενα μπλακ άουτ σε όλη την περιοχή, αναγκάζοντας την κα Abramyan να χρησιμοποιήσει καυσόξυλα για να θερμάνει το σπίτι που μοιράζεται με τη νύφη της και τα τρία εγγόνια της.
«Ζούμε με φόβο», είπε η κ. Abramyan. «Κάθε βράδυ, σκεφτόμαστε, τι θα γίνει αύριο;»
Η Ruzan Hovhannisyan ταξίδεψε στην αρμενική πρωτεύουσα του Ερεβάν τον Δεκέμβριο για επαγγελματικούς λόγους και δεν κατάφερε να επιστρέψει στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Η 15χρονη κόρη της μένει με τον παππού και τη γιαγιά της σε ένα σπίτι που κάνει κρύο.
«Για μένα, ως γονέα, αυτό είναι κάτι πολύ τρομακτικό… να ξέρεις ότι δεν μπορείς απλά να πας στο παιδί σου», είπε. «Τα καταστήματα είναι σχεδόν άδεια, τίποτα δεν πωλείται. Ακόμα κι αν εμφανιστεί κάτι, υπάρχουν μεγάλες ουρές».
Πηγή wsj.com