Την Πέμπτη 18 Απριλίου 2019, πραγματοποιήθηκε στο Δημοτικό Θέατρο του Κέντρου Πολιτισμού Χρήστος Τσακίρης στη Σταυρούπολη, ημερίδα με θέμα «Το Νέο Μουσείο Εθνικής Αντίστασης στο κτίριο Α2 του Μητροπολιτικού Πάρκου Παύλου Μελά και η συλλογική μνήμη της πόλης», που συνδιοργανώθηκε από το Δήμο Παύλου Μελά, τη ΜΑΘ ΑΕΕ/ΟΤΑ – Αναπτυξιακή Μείζονος Αστικής Θεσσαλονίκης και την ΜΟΔ Α.Ε., υπό την αιγίδα του Υπουργείου Εσωτερικών και του Υπουργείου Οικονομίας & Ανάπτυξης.
Παρουσία του οικοδεσπότη Δημάρχου Παύλου Μελά Δημήτρη Δεμουρτζίδη, του Υφυπουργού Οικονομίας & Ανάπτυξης Στάθη Γιαννακίδη, της Υφυπουργού Εσωτερικών (Μακεδονίας – Θράκης) Ελευθερίας Χατζηγεωργίου, του πρόξενου της Γερμανίας στη Θεσσαλονίκη κ. Carsten Müller, του Αντιπεριφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας Κωνσταντίνου Πάλλα, ιστορικών, μουσειολόγων και άλλων σημαντικών της επιστημονικής κοινότητας της Θεσσαλονίκης, και μέσα από τις τοποθετήσεις όλων, έγιναν ουσιαστικά βήματα στη διαδικασία της δημιουργίας του Μουσείου.
Στο Α΄ μέρος της ημερίδας και στις ομιλίες του Δημάρχου και των εκπροσώπων των θεσμικών φορέων, τονίστηκε ότι το νέο Μουσείο είναι μια παρέμβαση υπερτοπικής κλίμακας μέσα στο χώρο του πρώην στρατοπέδου που θα συμβάλλει στην ενίσχυση της ιστορικής μνήμης των κατοίκων και θα αποτελέσει στοιχείο για το τουριστικό branding της πόλης.
Ο Δήμαρχος και οι εκπρόσωποι της Κυβέρνησης και της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, αναφέρθηκαν στη χρηματοδότηση (από εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους) της ανάπλασης του πρώην στρατοπέδου και ειδικά για το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης, στην επιτυχία της διπλής έγκρισης χρηματοδοτήσεων, τόσο για το έργο αυτό καθαυτό της αποκατάστασης του κτιρίου Α2 με το ποσό των 2,5 εκατομμυρίων ευρώ από το ΕΣΠΑ όσο και για τις μελέτες αναστήλωσης των κτιρίων με 426.402 ευρώ.
Ο Δημήτρης Δεμουρτζίδης σημείωσε ότι ο Δήμος θα προσπαθήσει να εξασφαλίσει από άλλες πηγές τα ποσά που θα χρειαστούν για να ολοκληρωθεί το έργο. Σήμερα οι εργασίες είναι σε πλήρη εξέλιξη και περιλαμβάνουν τις αναγκαίες τεχνικές μελέτες, την ιστορική έρευνα και τεκμηρίωση του υλικού που θα προβάλλεται στο μουσείο, τις μουσειολογικές – μουσειογραφικές προσεγγίσεις, αλλά και τη διαμόρφωση του φορέα λειτουργίας, διαχείρισης και συντήρησης του ΜΕΑ. Στον μηχανισμό που έχει συσταθεί συμμετέχει επίσης ενεργά και το Υπουργείο Πολιτισμού.
Ο Δήμος εκτιμά πως μέσα στο 2020 θα έχει εγκατασταθεί ο ανάδοχος εργολάβος, ενώ το έργο της αποκατάστασης θα πρέπει να περαιωθεί ως το τέλος του 2023, όταν και λήγει η περίοδος του τρέχοντος ΕΣΠΑ.
Στο Β΄ μέρος της εκδήλωσης, παρουσιάστηκαν στοιχεία ιστορικά για το στρατόπεδο Παύλου Μελά, προτάσεις μιας μουσειολογικής προσέγγισης για το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης, ενώ τεκμηριώθηκαν επιστημονικά οι κοινωνικές, ιστορικές και τεχνικές πλευρές της ίδρυσης και λειτουργίας ενός ΜΕΑ στο Μητροπολιτικό Πάρκο Παύλου Μελά.
Μάλιστα ο αρχαιολόγος, Νίκος Βαλασιάδης, επικεντρώθηκε στην τοπογραφία του στρατοπέδου κατά τη διάρκεια της Κατοχής. Το πρώην στρατόπεδο Παύλου Μελά ήταν μέρος φυλακίσεων, βασανιστηρίων και εκτελέσεων κατά τη διάρκεια του πολέμου και διοικούνταν από τον γερμανικό στρατό. Έγιναν λοιπόν, περιγραφές των χώρων το στρατοπέδου και προβλήθηκαν συγκλονιστικές φωτογραφίες – ντοκουμέντα και αεροφωτογραφίες της εποχής.
Ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα που αναδείχτηκε μέσα από τις τοποθετήσεις και τη συζήτηση με το κοινό, αφορούσε την εύρεση πρωτότυπων υλικών τεκμηρίων και προφορικών μαρτυριών της κατοχικής περιόδου του στρατοπέδου. Εισηγητές και κοινό συμφώνησαν ότι θα ήταν ιδιαίτερα αποτελεσματικό και επιβεβλημένο να απευθυνθεί ΑΜΕΣΑ ανοιχτή πρόσκληση σε όποιον διαθέτει τέτοιο υλικό (έγγραφα, φωτογραφίες, μαρτυρίες, κα) προκειμένου να εμπλουτιστεί η συλλογή του μελλοντικού μουσείου.
Η πρόσκληση θα πρέπει να συνοδεύεται από καμπάνια ευαισθητοποίησης και διάχυσης της πληροφορίας και μπορεί να ξεκινήσει αμέσως μετά τη διευθέτηση των νομικών, διοικητικών (πνευματικά δικαιώματα, δικαιώματα χρήσης κλπ.) και τεχνικών παραμέτρων (φύλαξη, συντήρηση και ασφάλεια)καταχώρησης του υλικού. Μάλιστα ζητήθηκε από τους εμπλεκόμενους να κρατήσουν το εγχείρημα ανοιχτό στη κοινωνία των πολιτών, ώστε να δοθεί η ευκαιρία σε όσους συμμετέχουν ενεργά, να αισθανθούν μέρος της διαδικασίας δημιουργίας του Μουσείου.
Ο Συντονισμός των ομιλών και της συζήτησης έγινε από την Παρασκευή Κούρτη (Δήμος Παύλου Μελά), τον Χρυσόστομο Καλογήρου(Μ.Α.Θ. ΑΕΕ/ΟΤΑ) και τον Δημήτρη Παπασωτηρίου (ΜΟΔ ΑΕ).
Tοποθετήσεις – παρεμβάσεις εκπροσώπων θεσμικών φορέων και της επιστημονικής κοινότητας
Α΄ ΜΕΡΟΣ: ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ – ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΘΕΣΜΙΚΩΝ ΦΟΡΕΩΝ
•Δημήτρης Δεμουρτζίδης, Δήμαρχος Δήμου Παύλου Μελά
•Ελευθερία Χατζηγεωργίου,Υφυπουργός, Υπουργείο Εσωτερικών Μακεδονίας – Θράκης
•Στάθης Γιαννακίδης,Υφυπουργός, Υπουργείο Οικονομίας & Ανάπτυξης
Β΄ ΜΕΡΟΣ: ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ ΣΤΟ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΠΑΥΛΟΥ ΜΕΛΑ ΚΑΙ Η ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΩΣ ΜΝΗΜΟΝΙΚΟΣ ΤΟΠΟΣ
•Carsten Müller, Πρόξενος της Γερμανίας στη Θεσσαλονίκη
•Νίκος Βαλασιάδης, Αρχαιολόγος: «Η τοπογραφία του κατοχικού στρατοπέδου Παύλος Μελάς»,
•Στράτος Δορδανάς,Ιστορικός, Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας: «Η επιστημονική-ερευνητική και κοινωνική ‘’πρόκληση’’ ενός Μουσείου Εθνικής Αντίστασης στην πόλη της Θεσσαλονίκης»,
•Γιώργος Αντωνίου, Ιστορικός, Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας Α.Π.Θ.
«Θεσσαλονίκη: τόπος ιστορίας και συλλογικής μνήμης»,
•Ηρώ Κατσαρίδου / Γιάννης Μότσιανος, Ιστορικός Τέχνης – Μουσειολόγος / Αρχαιολόγος Μουσειολόγος: «Μουσείο Εθνικής Αντίστασης στο ΜΠΠΜ: προτάσεις για τη μουσειολογική προσέγγιση».
•Ματούλα Σκαλτσά, Ομότιμη καθηγήτρια Ιστορίας της Τέχνης και Μουσειολογίας, ΑΠΘ, Υπεύθυνη Ακαδημαϊκού Προγράμματος Μεταπτυχιακού Μουσειολογίας-Διαχείρισης Πολιτισμού.
Τον Περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας Απόστολο Τζιτζικώστα εκπροσώπησε ο Αντιπεριφερειάρχης Μεταφορών και ΕπικοινωνιώνΚωνσταντίνος Πάλλας ο οποίος στο χαιρετισμό του τόνισε τη μεγάλη αξία της μετατροπής του πρώην στρατοπέδου Παύλου Μελά σε Μητροπολιτικό Πάρκο, κάτι που αναγνώρισε έμπρακτα η Περιφέρεια, δεσμεύοντας το ποσό των 19 εκατ. ευρώ για τη χρηματοδότηση της πρώτης φάσης των παρεμβάσεων.
Ο Παναγιώτης Πάντος, Πρόεδρος της ΜΟΔ Α.Ε., ανέφερε ότι στη δημιουργία του Μητροπολιτικού Πάρκου υπάρχει η τύχη να εμπλέκονται πολύ ικανοί άνθρωποι, τόσο από την Τοπική Αυτοδιοίκηση με τα υπηρεσιακά στελέχη του Δήμου Παύλου Μελά με επικεφαλής την κ. Κούρτη, όσο και από την ομάδα των ιστορικών και των μουσειολόγων, αλλά και της ΜΑΘ. Συνδυάζουν βαθιά γνώση των πραγμάτων με πολύ μεράκι και δημιουργικότητα, κάτι που δεν είναι πάντα αυτονόητο στα δημόσια έργα. Η ΜΟΔ, ο φορέας του υπουργείου Οικονομίας που υποστηρίζει την υλοποίηση σημαντικών αναπτυξιακών έργων σε τοπικό επίπεδο, θα προσφέρει κάθε δυνατή βοήθεια και την απαραίτητη ευελιξία, ώστε όλοι οι παραπάνω να κάνουν με άνεση και ελευθερία τη δουλειά τους. Ο κύριος Πάντος ζήτησε από όλους τους εμπλεκόμενους, να κρατήσουν το εγχείρημα ανοιχτό στους πολίτες, στους επιστήμονες και στην κοινωνία των πολιτών της Θεσσαλονίκης, ώστε το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης και το μελλοντικό Μητροπολιτικό Πάρκο, να αποκτήσουν την εμβέλεια που τους αξίζει.
