Άρθρο του Δημήτριου Μουρατίδη, Φιλόλογος – Υποψήφιος Δημοτικός Σύμβουλος Καλαμαριάς με την παράταξη «Γενιά Δημιουργίας»
Προσβασιμότητα… Ένα θέμα ζωτικής σημασίας, που απασχολεί, δυσκολεύει, περιορίζει όλους μας είτε σε μεγαλύτερο, είτε σε μικρότερο βαθμό. Είναι πρωτίστως θέμα παιδείας και πολιτισμού και απαιτεί την κινητοποίηση όλων των πολιτών και όλων των φορέων, αλλά και του δήμου, αφού δεν ανήκει στην κατηγορία των προβλημάτων που χρειάζονται χρήματα και «μόνο χρήματα», για να αντιμετωπιστούν. Επιπλέον, σχετίζεται με τον γενικότερο σχεδιασμό του χώρου που ζούμε και της συμπεριφοράς που επιδεικνύουμε καθημερινά, κινούμενοι στον πολεοδομικό ιστό του δήμου μας.
Ας δούμε όμως λίγο πιο διεξοδικά το μεγάλο αυτό θέμα της προσβασιμότητας. Τι είναι η προσβασιμότητα και ποιους αφορά;
Προσβασιμότητα (στο δομημένο περιβάλλον και στους ελεύθερους χώρους) είναι η δυνατότητα που δίνεται σε κάθε άνθρωπο να κινείται με ανεξαρτησία, άνεση, ασφάλεια και αυτονομία σε όλους τους χώρους, ώστε να συμμετέχει ισότιμα στα κοινωνικά και οικονομικά δρώμενα της ζωής κάθε πόλης της κάθε χώρας.
Η έλλειψη προσβασιμότητας δημιουργεί μια αίσθηση ασέβειας κατοχυρωμένου ανθρώπινου δικαιώματος, προς συγκεκριμένες ομάδες ανθρώπων όπως: τα άτομα με αναπηρία αλλά και τα άτομα της τρίτης ηλικίας, οι εγκυμονούσες γυναίκες, τα προεφηβικά άτομα, οι γονείς που οδηγούν παιδικά αμαξίδια και τα άτομα με πρόσκαιρο τραυματισμό.
Η ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΟΤΗΤΑ ανταποκρίνεται ή θα έπρεπε να ανταποκρίνεται στις οδηγίες, τις κατευθύνσεις και τη νομολογία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο νόμος επιβάλλει την εφαρμογή των διεθνών αρχών προσβασιμότητας στα υφιστάμενα κτίρια «συνάθροισης κοινού», στα οποία ανήκουν τα κτίρια πάσης φύσεως που επιτρέπεται η είσοδος και η συνάθροιση κοινού, καθώς και τους κοινόχρηστους χώρους κυκλοφορίας πεζών. Δηλαδή πέραν των κτιρίων που στεγάζουν υπηρεσίες του ευρύτερου Δημόσιου τομέα, στην υποχρέωση εφαρμογής της προσβασιμότητας συμπεριλαμβάνονται και τα κτίρια που στεγάζουν ξενοδοχεία, λοιπά καταλύματα, καταστήματα τραπεζών, πολυκαταστήματα και λοιπά καταστήματα, θέατρα, κινηματογράφους, αίθουσες ψυχαγωγίας, αθλητικά κέντρα κτλ., ως και οι κοινόχρηστοι χώροι κυκλοφορίας πεζών (πεζοδρόμια, πεζόδρομοι, πλατείες).
Ας πάρουμε ως παράδειγμα τον δήμο Καλαμαριάς, στον οποίο ζω. Ο κεντρικός πεζόδρομος επί της οδού Μεταμορφώσεως έχει αναδιαμορφωθεί πρόσφατα, αλλά αν επιχειρήσει κανείς να τον διασχίσει θα διαπιστώσει πως θα αναγκαστεί να αλλάξει πορεία κατά τη διάρκεια της βόλτας του, λόγω της στενότητας του χώρου, εξαιτίας των τραπεζοκαθισμάτων των καφετεριών, τα οποία κλείνουν τη μια πλευρά του πεζόδρομου, είτε λόγω των δέντρων ή των κολώνων φωτισμού. Μέσα σ’ όλη αυτή τη κατάσταση έρχεται να προστεθεί και η ανυπαρξία προσβασιμότητας των καταστημάτων, όχι μόνο του πεζόδρομου αλλά και των παρακείμενων οδών (Πασαλίδη – Πόντου).
Σε επίπεδο συνοικιών της Καλαμαριάς δυστυχώς επικρατεί παρόμοια κατάσταση…. Παραμελημένες συνοικίες χωρίς ίχνος υποδομών προσβασιμότητας, παρά μόνο μετά από πολλαπλά αιτήματα δημοτών για ράμπες οι οποίες μετά από λίγο διάστημα χρήσης μένουν χωρίς συντήρηση.
Τα άτομα με αναπηρίες και γενικά τα εμποδιζόμενα άτομα ζουν σε πόλεις «εχθρικές». Κτίρια και δρόμοι στερούνται προσβασιμότητας. Κι όλα αυτά σε μια αλυσίδα, ένα συνεχές σύστημα δηλαδή, όπου η μια διευκόλυνση οδηγεί στην επόμενη. Αυτή η αλυσίδα προσβασιμότητας αποτελεί τη βασική προϋπόθεση για την κοινωνική και οικονομική ένταξη των ΑμεΑ. Η απομόνωση των ΑμεΑ δεν οφείλεται στην αναπηρία τους, αλλά στον τρόπο που σχεδιάζουμε το δομημένο περιβάλλον, ένα περιβάλλον ανίκανο να προσφέρει τις απαραίτητες διευκολύνσεις στην κατηγορία αυτή των πολιτών, ώστε να αναπτύξουν το μέγιστο των δυνατοτήτων τους.
Τι μπορούμε λοιπόν να κάνουμε;
- Πρωτίστως, επειδή όλα είναι θέμα παιδείας και εκπαίδευσης, όλα τα παιδιά στα σχολεία πρέπει να ενημερωθούν για τα θέματα της προσβασιμότητας, της κυκλοφοριακής αγωγής και του σεβασμού του δημοσίου χώρου. Είναι λυπηρό παιδιά που τελειώνουν το δημοτικό ή και το γυμνάσιο να μην έχουν επισκεφθεί ούτε μια φορά το πάρκο κυκλοφοριακής αγωγής και να μην έχουν ακούσει ποτέ μια ομιλία για τη διαφορετικότητα και γενικότερα την αναπηρία, που θα τους προβληματίσει. Βασικό ρόλο για την εφαρμογή των παραπάνω θα παίξουν οι γονείς καθώς και οι αντίστοιχες δράσεις ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης από τη πλευρά του Δήμου.
- Σε όλα τα καινούργια δημόσια έργα όχι μόνο να γίνονται μελέτες από αρχιτέκτονες μηχανικούς εμπειρογνώμονες σε θέματα πρόσβασης για ΑμεΑ, αλλά και όταν γίνεται επίβλεψη και παράδοση του έργου να τηρούνται αυτά που σχεδιάστηκαν, για να μην ξαναδούμε εικόνες όπως πεζοδρόμια χωρίς ράμπες, για παράδειγμα το παραλιακό μέτωπο στη Νέα Κρήνη πράγμα που αποτελεί ντροπή για την εικόνα του Δήμου μας.
- Ο Δήμος με τους δημοτικούς συμβούλους και τις τεχνικές υπηρεσίες, συνεργαζόμενοι με τους πολίτες και ειδικά με τα άτομα με αναπηρίες, να καταγράψει τα σημεία εκείνα που παρουσιάζουν τα μεγαλύτερα προβλήματα προσβασιμότητας και άμεσα να τα διορθώσει, όπου τουλάχιστον αυτό είναι εφικτό. Για παράδειγμα στην οδό Εθνικής Αντιστάσεως (περιοχή Βότση) με κατεύθυνση προς Αιγαίου από τη μια πλευρά του δρόμου υπάρχουν ράμπες, αν και είναι κακοφτιαγμένες ή μη συντηρημένες, ενώ από την άλλη πλευρά δεν υπάρχουν, πράγμα αδιανόητο!
- Μηδενική ανοχή σε αυτούς που δε σέβονται τους δημόσιους χώρους και τους καταλαμβάνουν ακυρώνοντας πεζοδρόμια, πεζόδρομους, πλατείες ή καταργούν την πρόσβαση σε διαβάσεις, ράμπες, χώρους στάθμευσης αναπήρων, ή ειδικούς χώρους στάθμευσης ποδηλάτων και μηχανοκίνητων δίκυκλων. Οι παραβάτες να καταγγέλλονται άμεσα στην τροχαία και να τιμωρούνται με τα σχετικά πρόστιμα.
Ο υποψήφιος Δήμαρχος Καλαμαριάς Γιάννης Δαρδαμανέλης και η παράταξη «Γενιά Δημιουργίας» θα κάνουν πράξη όλα τα ανωτέρω την επόμενη μέρα της ανάληψης των καθηκόντων τους. Η ευθύνη για όλα αυτά ανήκει σε όλους μας, αν θέλουμε να ζούμε σε ένα πολιτισμένο και σύγχρονο Δήμο.